i Vtec nedir?

Motorun çalışması sırasında emme ve egzoz supapları arasındaki supap bindirmesini sürekli olarak değiştiren bir mekanizmadır. i VTEC, VTEC sistemlerinin en büyük dezavantajı olan orta devir bandındaki güçsüzlüğü ortadan kaldırmıştır. i VTEC, VTEC-E ve VTEC sistemlerinin bir kombinasyonunu kullanmaktadır. Bu kombinasyon, motorun 12 supapla ekonomi modunda ve 16 supapla güç modunda çalışabilmesini sağlamaktadır. Emme kam miline takılan VTC hareketlendiricisi, motorun yüküne bağlı olarak sürekli değişken supap zamanlamasını sağlaması amacıyla yağ basıncı tarafından doğrudan kontrol edilir. Bu sistemin temeli şuna dayanır; Kam milini bağlı olduğu dişliden ayırmak, tabla ile birbirlerine göre izafi hareketlerini sağlamak ve motorun yük ve gaz pedalı durumuna göre değişken zamanlamayı gerçekleştirmektir. Bu sayede düşük devir bandında yakıt tasarrufu, orta ve yüksek devirler de ise, güç kazanımı sağlanır. Bu durumun 4 ayrı kademesi vardır. i-Vtec teknolojisinin temel kavramı bu şekildedir. Peki i-Vtec, Vtec farkı nedir?

i Vtec – Vtec farkı nedir?

i Vtec sisteminin en çok öne çıkan unsuru ve diğer VTEC sistemlerinden farkı, supap zamanlamasının sürekli değişken olmasıdır. Bu sürekli değişken olan zamanlama, hem egzoz hem emme supapları için geçerlidir. Bu sayede öne çıkan en önemli değişken, orta devir bandında ki canlılıktır. i Vtec teknolojisi, Vtec teknolojisinden daha yeni nesildir ve daha üstün niteliklere sahiptir. Honda Vtec teknolojisini, BMW Tek Vanos teknolojisine, Honda i Vtec teknolojisini ise, BMW Çift Vanos teknolojisine benzetebiliriz. Çalışma mantıkları ve zamanlamaları birbiriyle örtüşmektedir. Çalışma prensiplerini kenarı bırakıp, konuya genel itibari ile bakacak olursak, Vtec ile i-Vtec arasındaki en büyük fark, i-Vtec’in, Vtec’den daha seri ve atik olmasıdır. i-Vtec, Vtec’e nazaran daha çabuk hızlanır ve yakıt tüketimi konusunda daha iyidir. Bu fark, reddedilemeyecek ve görülemeyecek kadar barizdir.

i Vtec nasıl çalışır? Çalışma mantığı nedir?

i Vtec sisteminde, değişken supap zamanlamasını sağlamak için tabla üzerinde dişli çark mekanizması kullanılmaktadır. Kam mili dönme yönünde ilerlerken, eğer supap zamanlamasında avans verilmesi istenirse, bu tabla, kam milini, kam dişlisinden ayırır. Kam miline kilitlenir ve dişli ile aynı yönde dönerek mili olması gereken açı değerinden daha büyük bir değere getirir. Gaz pedalı tepkimesi ile doğru orantılıdır. Eğer supap zamanlamasında gecikme yapılması istenirse, tabla kam milini yine kam dişlisinden ayırır, kam miline kilitlenir ve dişli ile ters yönde dönerek mili olması gereken açı değerinden daha küçük bir değere getirir. Buda gaz pedalı tepkimesi ile doğru orantılıdır. Gaz pedalına yüklenirseniz, motor devri yükselir ve açı büyük bir değere getirilir. Eğer devir düşerse, açı daha küçük bir değere sabitlenir. Supap zamanlamasının değişkenliği bu şekilde sağlanmaktadır.

i Vtec mekanizması, supap zamanlamasını avans veya rötar durumlarında değiştirebilmektedir. VTC elektronik kontrol ünitesi, motor devrini, kam mili ve gaz kelebeği pozisyonunu, ateşleme zamanını ve motorun egzoz durumunu sürekli olarak kontrol eder ve gerekli supap zamanlamasını genel itibari ile belirler. i Vtec teknolojisinde, 4 kademe bulunmaktadır. 1., 2. ve 3. kademelerde, supapları düşük miktarda açan kam profilleri sahnededir. 4. kademede ise, supapları çok yüksek miktarda açan kam profilleri sahnededir ve bu kademede oyun kapalı gişe oynar.

i Vtec motor 1. Kademe

1. kademe de, motorun elektronik kontrol ünitesinin sıkıştırma oranı 20:1’den yüksek hava yakıt oranlarını kullandığı fakir karışım modudur. Emme ve egzoz supap bindirmesini minimuma getirir. 1. kademe, sadece fakir yanma modunda ya da düşük oranlı kelebek pozisyonlarında kullanılır. ECU (Elektronik kontrol ünitesi), yüksek oranlı kelebek pozisyonları için 3. kademeyi devreye sokar.

i Vtec motor 2. Kademe

2. kademe de ise, fakir karışım modu tamamen terk edilir. Sıkıştırma oranı 14.7-12:1 hava-yakıt oranları seviyesine getirilir ve supap bindirmesi maksimuma çıkarabilmektedir. Bu şekilde EGR efekti artırılmakta ve emisyon olumlu olarak iyileştirilmektedir.

i Vtec motor 3. Kademe

3. kademe, ECU‘nun, emme ve egzoz supaplarının açılmasını ve bindirmesini motor devrine bağlı ve dinamik olarak değiştirdiği bir kademedir. Bu durumda motor devrinin düşük, fakat gaz kelebeğinin yüksek oranda açık olduğu pozisyon aktif rol oynar. Yavaş çalışma devirleri; ideal çalışma şartlarının geçerli olduğu düşük devirler, kapalı yada kapalıya yakın gaz kelebeği pozisyonları anlamına gelir. Bu durum, eğimi sıfıra yakın yol kullanımlarında, sabit hızda kullanımlarda da geçerlidir, yani uzun yolda aktiftir.

i Vtec motor 4. Kademe

4. kademe, gaz pedalına sonuna kadar basıldığında ve doğal olarak devir bandı çok yükseldiğinde aktif hale gelir. Bu modda, emme kam mili supaplarını yüksek oranda açan kamlar devreye girer, motor 12 supap modundan çıkar ve 16 supap moduna geçer. 16 supap da sonuna kadar açılır. Tüm supapların açık kalma süreleri ve liftleri yükselir. VTC, istenilen güç miktarını ve optimum emme ve egzoz supap zamanlamasını ve bindirmesini elde etmek için emme kam milini dinamik olarak değiştirir. 4. Kademe’de yakıt tüketimi değil, maksimum güç hedeflenir.