Rot balans nedir?

Rot balans ayarı aracın dengesini sağlamak için yapılmaktadır. Rot ve balans aslında iki farklı ayardır. Rot ayarı araç lastiklerinin, araç direksiyonun çevrildiği herhangi bir yön ile aynı yöne bakıyor olmasını sağlayan ayardır. Bu ayar sayesinde araç lastikleri ile direksiyonun optimum ve entegre şekilde çalışması sağlanır. Direksiyon ne yöne ve ne kadar çevrilirse, lastikler de o kadar döner. Rot ayarının bozuk olması neticesinde bu düzen bozuktur. Araç direksiyonunu çok çevirmenize rağmen lastikler çok az dönebilir, veya tam tersi de zuhur edebilir. Balans ayarı ise araç tekerleklerinin aralarındaki açı ve doğrultuların birbirine eşit olması kaidesiyle yapılır. Bu sayede araç yolda ok gibi gider. Bu ayarın bozuk olması neticesinde, direksiyona dokunmadığınız halde araç sağa veya sola doğru anlamsızca yönelebilir. Aracın yolda gezmesine ek olarak direksiyon ve araçta titreme olabilir. “Araç balans yapıyor” cümlesini duymuşsunuzdur. Balans ayarının bozuk olması neticesinde belirli bir hız aralığında araç adeta zırıl zırıl titrer. Direksiyon, bu titremeden nasibini en çok alan elemandır. Rot ve balans ayarları, araç konforu açısından mutlaka yapılması gereken bir ayardır. Rot ve balans ayarları nasıl yapılır?

Rot balans ayarı nasıl yapılır?

Rotbalans ayarı olarak bilinen ayar iki ayrı kolda yürütülür. Bunlardan ilki rot ayarı, diğeri ise lastik balans ayarıdır. Bunlar iki farklı ayar olduğu için, yapılış şekilleri de farklıdır. Bu iki ayarın nasıl yapıldığını şu şekilde açıklayalım:

Rot ayarı nasıl yapılır?

Rot ve balans ayarları, Rot Balansçı’da yapılmaktadır. Yetkili servisler de yapabilmektedir. Rot ayarı yapılmadan önce araç, rot ayarının yapılacağı kanala yerleştirilir. Yetkili kişi tarafından, aracın ne denli bir problemi olduğu, aracın altına girmek suretiyle ve testler neticesinde kontrol edilir. Rotlarda mevcut olan problemlerin tespitinin ardından araç tekerleri, rot ayarı programına tabi tutulur. Bu program bilgisayarlıdır ve otomatik olarak yapılır. Kontrol etmekle birlikte yetkili kişi, özel aletlerle rotların açılarını düzeltmeye başlar. Düzenler ve tekrar teste tabi tutar. Her iki tekerlekte birbirine paralel ve düz bir doğrultuda olana dek bu işlem devam eder. Tekerlekler düz ve doğrusal bir şekilde yere bastığında rot ayarı tamamlanmış olur.

Lastik balans ayarı nasıl yapılır?

Balans ayarı da, rot ayarının yapıldığı yerde yapılmaktadır: Yetkili servis veya Rot Balansçı. Araç dengesinin sağlanması, aracın yolda gezmemesi, aracın sağa veya sola çekmesi gibi durumların yaşanması neticesinde balans ayarının kaçtığı anlaşılır. Balans ayarının yapılması gerektiğine karar veren yetkili kişi, aracı lifte kaldırır ve tüm tekerlekleri söker. Sökülen tekerlekler tek tek bilgisayarlı lastik balansı makinesine bağlanır. Bu makine araç tekerleklerinin ağırlık dağılımını ölçer. Ağırlık dağılımının sağlanması için ne kadar ağırlık takılması ve nereye takılması gerektiğini bildirir. Yetkili kişi bu ağırlıkları, aracın jantının gerekli yerlerine yapıştırır. Bu sayede araç tekerleğinin ağırlık dengesi sağlanmış olur. Bu işlem tüm tekerleklere uygulanır ve araca takılır. Lastiklerin ağırlık dağılımları eşit olduğu için araç artık eskisi gibi titreme yapmayacaktır. Sürekli olarak sekmeyecek ve yolda gezmeyecektir.

Rot balans ayarı neden yapılır?

Rot balans ayarının yapılması konfor açısından çok önemlidir. Rot balans ayarları bozuk olan bir araçta çeşitli belirtiler gözlemlenir. Bu ayarların bozuk olması; araç konforuna, yol gidişine, yol tutuşuna ve hızına doğrudan etki eder. Bununla birlikte araç rot ve balans ayarlarının bozuk olması, diğer araç parçalarına zarar verebilir. Araç amortisörleri (Amortisör arızası nedir?), rot, z rot, lastikler (Lastik yanak zedelenmesi), jantlar vb. birçok araç elemanına etki edebilir. Rot ayarı bozuk olursa, rotların aşınması ve hatta tamamen ömrünü doldurması ile neticelenebilir. Bu durumda aracın yoldan çıkması ve kaza yapılması olasıdır. Mutlaka kontrol ettirilmelidir. Balans ayarının bozuk olması neticesinde aracın lastikleri normal ömründen çok daha hızlı eskiyecektir. Jantlarda kalıcı eğrilikler meydana gelebilmektedir. Rot ve balans ayarlarının bozulmuş olduğunu gösteren birçok faktör vardır. Bunlardan bazıları şu şekilde:

Rot balans ayarının bozulduğu nasıl anlaşılır? Rotbalans bozukluğu etkileri nelerdir?

Rot ve balans ayarları bozulunca araçta birçok farklılıklar meydana gelir. Rot ve balans ayarlarının bozulduğu nasıl anlaşılır, bazılarını şu şekilde listeleyebiliriz:

Araçta belirli bir hız aralığında titreme görülür. Örnek: 90-100 arası; 70-90 arası; 110-120 arası vb.
Araçta belirli bir hızın üzerine çıkıldığında sürekli olarak titreme görülür. Örnek: 100 km’nin üstüne çıktığında.
Araç direksiyonuna dokunmuyor olmanıza rağmen araç sağa veya sola çekip, yolda gezebilir.
Seyehat ederken, lastiklerin, üzerinden geçtiği çakıl taşını bile direksiyonda titreme olarak hissettirebilir.
Direksiyon sürekli olarak titreyebilir. Araç yol tutuşu tamamen bitmiş ve virajlara girerken korku hissettiriyor olabilir.
Araç tekerlekleri yere düz bir şekilde basmıyor, içe veya genellikle dışa doğru kavislenmiş olabilir.
Lastiklerin iç veya dış kısmı, diğer kısıma oranla daha çok aşınmış olabilir.

Rot balans ayarı ne kadar tutar? Rot balans ücreti nedir?

Rot ve balans ayarlarının, iki farklı şey olduğunu yukarıda beyan etmiştik. Ücretleri de farklılık göstermektedir. 2019 yılı Türkiye genelinde bu ücrete bir ortalama fiyat biçecek olursak, şu şekilde söyleyebiliriz:

Rot ayarı ücreti 2019 yılı ve 4 tekerlek için ortalama: 80 TL – 100 TL seviyesindedir.
Lastik balans ayarı 2019 yılı ve 4 tekerlek için ortalama: 60 TL – 80 TL seviyesindedir.
Rot balans ücreti 2019 yılı için tüm masraflar dahil ortalama: 160 TL seviyesindedir.

Bu fiyatlar yalnızca 2019 yılı için geçerli olan ortalama bedeller olup, parça ücreti dahil değildir. Aracınızın rot, z rot vb. parçalarının ömrünü yitirmiş olması sonucunda değiştirilmesi gerekebilir. Bu parçalar her araç, seri, model ve model yılına göre farklılıklar gösterir.

Rot balans ayarı ne kadar zamanda yapılmalıdır? Ne kadar zamanda bir kontrol ettirilmelidir? Rot balans ayarı ne kadar gider?

Rot ve balans ayarları, aracın kondisyonu ve sürücünün kullanımına göre değişiklik gösterebilir. Aynı zamanda aracın kullanıldığı yerler ve şartlar da bu süreye doğrudan etki etmektedir. Binek otomobili sürekli olarak arazi şartlarında kullanıyorsanız, rot ayarının ortalamadan daha kısa bir zamanda bozulmasına şaşılmamalıdır. Buna ek olarak sürücünün aracı zorlu şekillerde ve sürüş tarzıyla kullanıyor olması, kasislerden çok sert geçiyor olması vb. durumlar da bu süre ile doğrudan ilişkilidir. Genel itibariyle rot balansın bozulması ortalama 10 Bin km kadar sürmektedir. Her 10 Bin km‘de bir kontrol ettirilmelidir. Bu süre, yukarıda bahsetmiş olduğumuz koşul ve faktörlere göre azalabilir veya artabilir. Balans ayarı çok çabuk farkediliyor olsa da, rot ayarı o kadar kolay farkedilmeyebilir. Düzenli olarak kontrol ettirilmesi, kaza riskini ortadan kaldıracaktır. İyi günler, güvenli sürüşler…